Thoái hóa hoàng điểm tuổi già

Thoái hoá hoàng điểm tuổi già (viết tắt từ tiếng Anh - AMD) là nguyên nhân gây mù hàng đầu đối với người trên 50 tuổi ở các nước phát triển và là nguyên nhân gây mù quan trọng ở các nước đang phát triển. Tại Mỹ ước tính có khoảng 1,6 triệu người bị mắc AMD nặng ở một hay hai mắt và có khoảng 7 triệu người khác có nguy cơ bị đe dọa. Một khi đã bị mắc AMD nặng ở một mắt thì nguy cơ mắc AMD nặng ở mắt thứ hai trong vòng 5 năm là 43%.

 

Ảnh minh họa (nguồn Internet)

Theo các nghiên cứu mới đây tại các nước châu Á đặc biệt là các nước Đông Nam Á tỉ lệ mắc bệnh AMD là gần tương đương như ở người da trắng với tỉ lệ khoảng 3,5% dân số từ 40-80 tuổi mắc AMD giai đoạn sớm và 0,34% mắc AMD thể muộn (Nghiên cứu Singapore-Malay Eye- 2008). Tại Việt Nam tuy chưa có số liệu thống kê chính thức nhưng cùng với việc tuổi thọ trung bình tăng lên đáng kể tình hình các bệnh tật liên quan đến tuổi già trong đó có bệnh thoái hóa hoàng điểm tuổi già có xu hướng ngày càng tăng mạnh.

 

Thoái hoá hoàng điểm tuổi già là một bệnh lý liên quan đến quá trình lão hóa tại mắt. Cơ chế bệnh sinh của bệnh khá phức tạp và chưa hoàn toàn rõ ràng. Bệnh có hai thể chính: thể khô và thể xuất tiết (hay còn gọi là thể tân mạch). Thể tân mạch của bệnh là do sự phát triển của các mạch máu bất thường - các tân mạch hắc mạc - gây thoát dịch và máu với hậu quả là tạo nên các mô sẹo xơ phá huỷ cấu trúc vùng võng mạc trung tâm. Đây là thể gây mù chủ yếu trong bệnh AMD.

 

Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh bao gồm: tuổi cao, mang gen CFH, hút thuốc lá, chế độ ăn nhiều chất béo. Các biện pháp điều trị trước đây như dùng thuốc, hay laser quang động đều rất khó khăn và chủ yếu là để bảo tồn thị lực chứ không thể cải thiện được thị lực sau điều trị. Gần đây với việc phát hiện ra vai trò quan trọng của yếu tố tăng sinh tế bào nội mạc A (VEGF-A) trong quá trình gọi mạch và là một yếu tố then chốt trong việc hình thành các tân mạch đã mở ra một hướng điều trị hoàn toàn mới tác động chọn lọc trực tiếp đến nguyên nhân gây bệnh đem lại nhiều hi vọng cho người bệnh.

 

Đó là sử dụng các thuốc ức chế VEGF để điều trị bệnh. Tại Việt Nam, nhận thức được những thách thức trong điều trị bệnh AMD  nên Bệnh viện Mắt Trung ương - từ nhiều năm qua đã tiến hành một số nghiên cứu về đặc điểm hình thái của bệnh AMD trên người Việt Nam và từng bước thực hiện một số phương pháp điều trị. Cùng với sự hội nhập với nhãn khoa thế giới và khu vực và đón đầu các hướng điều trị mới của bệnh AMD thể tân mạch, Bệnh viện là đơn vị đầu tiên trong cả nước đã thử nghiệm điều trị một số trường hợp tân mạch do AMD từ cuối năm 2007 và cũng cho những kết quả điều trị ban đầu rất khả quan.

Với những nghiên cứu ngày càng sâu và toàn diện hơn về bệnh AMD, trong thời gian không xa chúng ta sẽ có được một qui trình điều trị bệnh triệt để và mang đến hi vọng cứu chữa được nhiều người thoát khỏi cảnh mù lòa giảm gánh nặng cho gia đình và xã hội.

BS. ThS. Ðặng Trần Ðạt