Biểu hiện sớm của lão hóa và cách khắc phục

Theo thời gian, cơ thể con người sẽ bị lão hóa, thể hiện bằng những biến đổi về hình thái và chức năng của các bộ phận, hệ thống của cơ thể. Quá trình lão hóa không diễn ra đột ngột, mà từ từ đến. Khi  hệ thần kinh bắt đầu bị lão hóa, thì biểu hiện sớm của nó là sự suy yếu chức năng thần kinh.

Sự suy yếu của chức năng thần kinh không phải là do một bệnh cụ thể nào. Mà nguyên nhân của sự suy yếu này là do tuổi tác khiến cho các mạch máu bị lão hóa, sự co bóp của tim cũng không mạnh như trước khiến cho lưu lượng máu đến nuôi não giảm, oxy đến não cũng kém hơn trước. Đây là nguyên nhân chính của sự suy yếu chức năng hệ thần kinh nói chung và hoạt động nhận thức của người già nói riêng. Cũng phải kể đến một nguyên nhân nữa là sự lão hóa của các tế bào thần kinh theo tuổi tác. Ở những người cao tuổi mắc một số bệnh như tăng huyết áp, đái tháo đường, tim mạch... thì quá trình lão hóa hệ thần kinh sẽ nhanh, mạnh hơn so với những người bình thường.

Tập luyện thường xuyên sẽ giúp hạn chế quá trình lão hóa.

Triệu chứng hay gặp đầu tiên của sự lão hóa hệ thần kinh chính là rối loạn giấc ngủ, chủ yếu là rối loạn nhịp thức ngủ, khiến cho người cao tuổi thường hay dậy sớm vì mất ngủ vào ban đêm hoặc giấc ngủ bị gián đoạn do nhiều lần tỉnh giấc ngắn còn ban ngày lại ngủ bù. Về mặt tâm lý cũng có sự thay đổi: Dễ cáu gắt, xúc động, hay tự ái, nhạy cảm với sự thay đổi của xung quanh và của thời tiết. Một số trường hợp lại có biểu hiện trầm cảm thường xuyên. Về trí nhớ, những biểu hiện thường gặp là rối loạn về trí nhớ và khả năng nhận thức. Người cao tuổi hay quên những việc vừa mới xảy ra nhưng lại nhớ những gì đã xảy ra từ rất lâu rồi đồng thời khả năng tiếp thu, nhận thức cũng bị kém đi, một phần do thính giác và thị giác suy giảm, một phần do rối loạn trí nhớ trên nền tư duy chậm chạp. Đối với các giác quan và dây thần kinh sọ não, thị lực thường bị giảm vì nhiều lý do như đục thủy tinh thể, thoái hóa hoàng điểm, glaucoma... hay bị nhức mỏi mắt, nhất là khi đọc sách báo do khả năng điều tiết của đồng tử và các cơ vận nhãn bị kém đi. Thính lực của người cao tuổi cũng bị giảm sút và thường kèm theo ù tai đặc biệt là sau 65 tuổi do tưới máu cho hệ tiền đình và ốc tai bị suy giảm. Cùng với tuổi ngày càng cao thì vị giác nói chung và khả năng phân biệt các vị cũng bị giảm đi song song với giảm khứu giác.
Ngoài ra, người cao tuổi còn gặp một số rối loạn khác như rối loạn tiểu tiện và rối loạn đại tiện, đái dắt, tiểu không tự chủ, táo bón, những rối loạn này có liên quan đến chức năng của thần kinh thực vật. 
Quá trình lão hóa của cơ thể là tất yếu. Chúng ta chỉ có thể làm giảm sự lão hóa, chứ không thể ngăn lại. Để giảm đà của quá trình lão hóa hệ thần kinh, cốt lõi của vấn đề chính là làm thế nào để tăng lưu lượng máu, oxy và các chất dinh dưỡng cho não. Chế độ dinh dưỡng với luyện tập dưỡng sinh hợp lý và dùng một số loại thuốc sẽ giúp công việc này dễ dàng hơn.
Về mặt dinh dưỡng, người cao tuổi cần ăn uống đủ chất, nhưng hạn chế ăn mặn và thức ăn có nhiều đường, mỡ, không nên dùng các chất kích thích như rượu bia, thuốc lào, thuốc lá, cà phê... Bên cạnh đó là chế độ tập thể dục thường xuyên, với những bài tập dưỡng sinh nhẹ nhàng hoặc những bài tập cho đốt sống lưng và sống cổ; dùng thêm các thuốc cải thiện tuần hoàn não, bổ sung canxi và các chất bổ khác như vitamin B₁, B₆, E... 

  BS. Hà Hùng Thủy